>>>>>भंडारा चौफेर | अतुल नागदेवे
महाराष्ट्र आणि झारखंड विधानसभा निवडणुकीची आज घोषणा होणार आहे. केंद्रीय निवडणूक आयोगाची आज दुपारी साडेतीन वाजता पत्रकार परिषद होणार असून महाराष्ट्र आणि झारखंड विधानसभांच्या सार्वत्रिक निवडणुकांचे वेळापत्रक जाहीर करेल.
हेही वाचा : भाजपची पहिली यादी लवकरच जाहीर होणार
महाराष्ट्राच्या विद्यमान विधानसभेचा कार्यकाळ २६ नोव्हेंबर रोजी संपुष्टात येत आहे. तर झारखंड विधानसभेची मुदत ५ जानेवारी २०२५ रोजी संपणार आहे. त्या अनुषंगाने महाराष्ट्राची विधानसभा संपुष्टात येण्याआधी नवीन विधानसभा गठीत होणे आवश्यक आहे. त्या अनुषंगाने केंद्रीय निवडणूक आयुक्त राजीव कुमार यांनी याआधीच २६ नोव्हेंबर रोजी महाराष्ट्र विधानसभेची निवडणूक आणि निकाल पूर्ण होईल, असे सांगितले होते.
निवडणूक प्रचारासाठी आदर्श आचारसंहिता काय आहे?
स्वतंत्र आणि निष्पक्ष निवडणुकांसाठी निवडणूक आयोगाने काही नियम केले आहेत. या नियमांना आचारसंहिता म्हणतात. कोणताही राजकीय पक्ष किंवा उमेदवार आचारसंहितेचे उल्लंघन करताना दोषी आढळल्यास निवडणूक आयोग त्यांच्यावर नियमानुसार कारवाई करू शकतो. यामध्ये गुन्हेगाराला निवडणूक लढविण्यास बंदी घालण्यासह कारवाईचा समावेश आहे; आवश्यक असल्यास आयोग फौजदारी खटला देखील दाखल करू शकतो.
हेही वाचा : भाजपच्या माजी आमदाराचे ‘सिमोल्लंघन’ ! चरण वाघमारे यांच्या हाती ‘तुतारी’
दोषी आढळल्यास तुरुंगवासही होऊ शकतो.निवडणूक आयोगाच्या संकेतस्थळावर आचारसंहितेची सविस्तर माहिती उपलब्ध आहे. आचारसंहितेमध्ये राजकीय पक्ष आणि उमेदवारांचे वर्तन, निवडणूक सभा, रॅली, मिरवणुका आणि रोड शो, मतदानाच्या दिवशी पक्ष आणि उमेदवारांचे आचरण, मतदान केंद्राची शिस्त, निरीक्षक आणि सत्ताधारी पक्षाची भूमिका यांचा उल्लेख आहे.
हेही वाचा : पडघम विधानसभेचे : मुलाखतीनंतर आता उमेदवारीची उत्सुकता
आचारसंहिता लागू झाल्यानंतर कोणत्याही शासकीय घोषणा, योजनांची घोषणा, प्रकल्पांचे उद्घाटन, पायाभरणी किंवा भूमिपूजनाचे कार्यक्रम करता येणार नाहीत. निवडणूक प्रचारासाठी सरकारी वाहने, सरकारी विमान किंवा सरकारी बंगला वापरता येणार नाही. कोणताही पक्ष, उमेदवार किंवा समर्थक यांना रॅली, मिरवणूक किंवा निवडणूक सभा घेण्यापूर्वी पोलिसांची परवानगी घ्यावी लागेल.
कोणताही राजकीय पक्ष जात किंवा धर्माच्या आधारावर मतदारांकडून मते मागू शकत नाही किंवा धर्म किंवा जातीच्या आधारावर मतभेद किंवा तणाव निर्माण करणारी कोणतीही कृती करू शकत नाही. राजकीय पक्षांची टीका ही त्यांची धोरणे, कार्यक्रम, भूतकाळातील नोंदी आणि कार्यापुरती मर्यादित असावी.
पक्षाचे झेंडे, बॅनर इत्यादी कोणाच्याही जमिनीवर, घराच्या किंवा जागेवर परवानगीशिवाय लावता येणार नाहीत.मतदानाच्या दिवशी दारूची दुकाने बंद राहतील. मतदारांना दारू किंवा पैसे वाटण्यासही मनाई आहे. मतदानादरम्यान राजकीय पक्ष आणि उमेदवारांच्या छावण्यांमध्ये मतदान केंद्राजवळ गर्दी होणार नाही याची काळजी घ्यावी लागेल. शिबिरे साधी असावीत आणि तेथे कोणत्याही प्रकारचे प्रचार साहित्य असू नये. कोणतेही खाद्यपदार्थ देऊ नयेत.
मतदारांना पैसे देणे, मतदारांना धमकावणे, बनावट मतांना परवानगी देणे, मतदान केंद्राच्या १०० मीटरच्या आत मतदान करणे यासारख्या ‘भ्रष्ट पद्धती’ आणि निवडणूक आचारसंहितेअंतर्गत गुन्ह्यांच्या श्रेणीत येणाऱ्या अशा सर्व कामांपासून सर्व पक्ष आणि उमेदवारांनी परावृत्त केले पाहिजे. परिसरात प्रचार करणे, मतदानपूर्व मोहीम बंद झाल्यानंतरही प्रचार करणे आणि मतदारांना मतदान केंद्रापर्यंत पोहोचवण्यासाठी वाहने पुरवणे.
